سیستمهای تزریق مواد شیمیایی از اجزای حیاتی در فرآیندهای صنعتی، تصفیهخانههای آب و فاضلاب، صنایع نفت، گاز و پتروشیمی به شمار میآیند. هدف اصلی این سیستمها، تزریق دقیق، پیوسته و کنترلشده مواد شیمیایی به خطوط فرآیندی است تا واکنشهای شیمیایی خاص انجام شود، خوردگی و رسوب کاهش یابد، و کیفیت محصول نهایی بهبود پیدا کند. طراحی اصولی و انتخاب صحیح تجهیزات در این سیستمها تأثیر مستقیمی بر کارایی، پایداری و ایمنی کل فرآیند دارد.
تجهیزات اصلی تشکیلدهندهی یک سیستم تزریق مواد شیمیایی معمولاً شامل پمپ تزریق مواد شیمیایی، مخزن ذخیره یا میکسر (Mixing Tank)، کالیبراسیون پات (Calibration Pot)، پالسیشن دمپر (Pulsation Damper)، و مجموعه لولهها و اتصالات است. هر یک از این اجزا نقشی مشخص و مکمل در عملکرد کلی سیستم ایفا میکنند و هماهنگی صحیح میان آنها ضامن دقت و پایداری عملیات تزریق خواهد بود.
پمپ تزریق مواد شیمیایی بهعنوان قلب سیستم عمل میکند و وظیفهی انتقال و دوزینگ دقیق مواد را بر عهده دارد. انتخاب نوع پمپ بر اساس ویژگیهای فیزیکی و شیمیایی سیال انجام میشود. برای مواد با ویسکوزیته بالا مانند پلیالکترولیتها، از پمپهای Progressive Cavity یا مونوپمپها استفاده میشود که با مکانیزم جابجایی مثبت و روتور مارپیچی، امکان تزریق یکنواخت و بدون نوسان را فراهم میکنند. در مقابل، برای مواد با ویسکوزیته معمول، پمپهای دیافراگمی گزینهای متداول و اقتصادی هستند. این پمپها با حرکت رفت و برگشتی دیافراگم، تغییر حجم محفظه و ایجاد فشار مثبت، سیال را به درون خط تزریق هدایت میکنند.
مخزن ذخیره یا تانک میکسر وظیفه نگهداری، آمادهسازی و در صورت نیاز، اختلاط مواد شیمیایی را بر عهده دارد. این مخازن معمولاً از جنس پلیاتیلن مقاوم یا استنلس استیل ساخته میشوند و به همزنهای مکانیکی یا الکتریکی مجهز هستند تا از تهنشینی مواد جلوگیری و یکنواختی محلول حفظ شود.
کالیبراسیون پات (Calibration Pot) ابزاری دقیق برای اندازهگیری دبی واقعی تزریق پمپ است و امکان تنظیم و کنترل عملکرد پمپ را برای اپراتور فراهم میکند. پالسیشن دمپر (Pulsation Damper) نیز جهت کاهش نوسانات فشاری ناشی از عملکرد ضربانی پمپ به کار میرود و موجب پایداری جریان تزریق، افزایش دقت سیستم و طول عمر تجهیزات میشود.
در نهایت، لولهها و اتصالات مسیر انتقال مواد شیمیایی را تشکیل میدهند و بسته به نوع سیال، از جنسهایی مانند PVC، PVDF یا استنلس استیل انتخاب میشوند تا در برابر خوردگی و واکنشهای شیمیایی مقاوم باشند.
